شبكه‌های بی‌سیم
بسیاری از کاربران دوست دارند که شبکه بی‌سیم منزل یا دفتر کارشان را خود را‌ه‌اندازی کنند. با این شبکه، امکان به اشتراک گذاشتن فایل‌ها، چاپگرها و نیز دسترسی به اینترنت را بدون اتصال کابل به کامپیوترتان خواهید داشت. این قابلیت مخصوصاً برای کامپیوترهایی که در جایی قرار دارند که وصل کردن کابل به آنها مشکل است و یا از آن مهمتر برای دسترسی به شبکه و اینترنت توسط نوت بوك‌ها که در هر جای دلخواهی از خانه یا دفتر کار قابلیت فعالیت داشته باشند، خیلی ایده‌آل است. در حالیکه شما نوت بوک را از اتاق خواب به اتاق پذیرایی می‌برید، همچنان اتصال به شبکه و اینترنت برقرار است. 
البته در مورد نوت بوك‌هایی صحبت می‌کنیم که دارای کارت شبکه بی‌سیم می‌باشند. ( هرچند هر نوت بوکی که در 2 سال اخیر ساخته شده باشد، حتماً این قابلیت را خواهد داشت. ) اگر شما از نوت بوک یا کامپیوتری استفاده می‌کنید که دارای این قابلیت نیست، ابتدا باید به فکر خرید یک کارت شبکه بی‌سیم باشید.
برای را‌ه‌اندازی یک شبکه بی‌سیم به موارد زیر نیاز دارید:

1 ـ یک اتصال اینترنتی با پهنای باند بالا ( مثل خطوط ADSL ) برای اشتراک اینترنت در شکبه
2 ـ یک کارت شبکه بی‌سیم به ازای هر دستگاهی که تمایل به اتصال آن به شبکه بی‌سیم دارید.
3 ـ یک روتر بی‌سیم با پهنای باند بالا ( البته اختیاری است )

معمولاً یک سخت‌افزار به نام "روتر بی‌سیم با پهنای باند بالا"  یا "Access Point" برای را‌ه‌اندازی یک شبکه بی‌سیم مورد نیاز است. در این مقاله نحوه را‌ه‌اندازی یک شبکه بی‌سیم را بدون استفاده از این وسیله نسبتاً گران قیمت آموزش خواهیم داد. هرچند برخلاف این ضرب المثل شیرین فارسی که می‌گوید: " هیچ بقالی نمی‌گوید که ماست من ترشه! "  ابتدا به محدودیت های این روش که ناشی از عدم استفاده از روتر می‌باشد، اشاره می‌کنم:

l کامپیوتری که دارای اتصال اینترنت با پهنای باند بالا می‌باشد، باید همیشه روشن باشد. اگر آن را خاموش کنید، ارتباط به اینترنت کامپیوترهای دیگر قطع می‌شود، در حالیکه اگر از روتر بی‌سیم استفاده کنید، اتصال اینترنت شما به روتر متصل شده و در نتیجه با خیال راحت می‌توانید تمام کامپیوترها را بدون قطع شدن اینترنت خاموش کنید.

l امنیت شبکه شما کمتر خواهد بود، چرا که روترهای با پهنای باند بالا دارای یک فایروال سخت‌افزاری داخلی هستند که شما با حذف این روتر، در واقع آن فایروال را هم از دست داده‌اید.

l رمزگذاری روی اطلاعات در روش ad hoc نسبت به روش روتر خیلی ضعیف‌تر است و در نتیجه هکرهای حرفه‌ای در زمان کوتاه‌تری می‌توانند رمز شبکه را بدست بیاورند. ( البته برای کاربران خانگی که بیشتر نگران استفاده همسایگانشان از سیگنال های بی‌سیم آنها هستند، به اندازه کافی ایمن می‌باشد. ) بنابراین این روش برای افرادی که اطلاعات محرمانه را انتقال می‌دهند، به هیچ وجه توصیه نمی‌شود و تنها راه آنها خرید یک دستگاه روتر می‌باشد.

l سرعت شبکه شما به 11 Mbps محدود می‌شود. حتی اگر از كارت‌های با سرعت 54 Mbps هم استفاده کنید، باز به خاطر ماهیت این پروتکل، سرعت شما به 11 Mbps کاهش می‌یابد.

حتی اگر شما دارای یک روتر با پهنای باند بالا بدون قابلیت بی‌سیم باشید، باز هم می‌توانید یک شبکه ad hoc را پیکربندی کنید. اگر شبکه شما دارای این ویژگی باشد، بنابراین نقطه ضعف دوم از موارد ذکر شده بالا، حل خواهد شد. هرچند سه مورد دیگر همچنان پابرجاست. همچنین یک مورد مهم دیگر در این نوع شبكه‌ها وجود دارد و آن عبارتست از اینکه شما مجبورید که محدوده آیپی آدرس شبکه را درصورتی که در محدوده 192.168.0.X پیکربندی شده باشد، تغییر دهید و از محدوده 192.168.1.X به جای آن استفاده کنید، زیرا " سرویس اشتراک اینترنت ویندوز " هم از محدوده 192.168.0.X استفاده می‌کند و شما با تداخل آیپی آدرس‌های شبکه مواجه خواهید شد. این پیکربندی معمولاً با اجرای برنامه روتر انجام می‌شود. ( اغلب با بازکردن IE و تایپ http://192.168.0.1 در خط آدرس آن، از هر کامپیوتر دلخواهی که به روتر متصل می‌باشد، انجام می‌شود. )

كارت‌های شبکه بی‌سیم
همانگونه که قبلاً اشاره شد، برای هر دستگاهی که می‌خواهید به شبکه بی‌سیم متصل باشد، نیاز به خرید یک کارت شبکه بی‌سیم دارید. كارت‌های شبکه بی‌سیم با حداقل یکی از پروتکل‌های IEEE 802.11 تطابق دارند. چندین پروتکل وجود دارد که رایج ترین آنها 802.11a ، 802.11b  و 802.11g می‌باشند. 
از این به بعد و برای سهولت، در این مقاله به آنها به صورت a ، b و g اشاره می‌کنم. تفاوت اصلی آنها در سرعت و فرکانس می‌باشد. حداکثر سرعت b حدود 11 Mbps می‌باشد و حداکثر سرعت a و g در حدود  54 Mbpsاست. ( تفاوت a وg  هم در فرکانس کاری آنها می‌باشد. ) نسل بعدی این پروتکل ها 802.11n  می‌باشد که دارای حداکثر سرعت 540 Mbps می‌باشد.

جدول 1: مقایسه انواع استانداردهای شبكه‌های بی‌سیم

بعضی از كارت‌های شبکه بی‌سیم با سرعت 108 Mbps معرفی می‌شوند، اما در حقیقت آنها دارای سرعت 54 Mbps می‌باشند که توسط تکنیک هایی مثل فشرده سازی اطلاعات به این سرعت می‌رسند. برای بهره بردن از این قابلیت باید کلیه تجهیزات بی‌سیم شبکه ( روتر و کلیه كارت‌های شبکه بی‌سیم ) از یک سازنده باشند و در غیر اینصورت باز از همان سرعت پروتکل های عادی a ، b و g استفاده خواهید کرد. متاسفانه این قابلیت هم در شبكه‌های ad-hoc کار نمی‌کند. پس باز هم به سرعت 11 Mbps قناعت پیشه کنید!
در تئوری بهترین حالت این است که تمام کامپیوترها مجهز به كارت‌های شبکه بی‌سیم 54 Mbps ( یا 108 Mbps ) باشند. هرچند سرعت شما به سرعت اتصال به اینترنت‌تان محدود می‌شود. بنابراین اگر از شبکه شما برای انتقال فایل بین کامپیوترها استفاده نمی‌شود، خرید كارت‌های شبکه 54 Mbps هیچ کمکی به سرعت شما نمی‌کند چرا که سرعت اتصال به اینترنت شما بسیار پایین‌تر از این می‌باشد. برای مثال، اگر شما دارای یک اتصال 1 Mbps برای اینترنت می‌باشید، با داشتن كارت‌های 54 Mbps، دارای شبکه‌ای می‌باشید که قادر است اطلاعات را 54 بار سریعتر از اتصال اینترنت شما انتقال دهد. یک شبکه 11 Mbps با توجه به هزینه پایین تر، بهتر عمل خواهد کرد. ( هرچند آن هم 11 بار سریعتر از اتصال اینترنت شما خواهد بود ) بنابراین با خرید كارت‌های 11 Mbps ، در هزینه صرفه جویی خواهد شد.
نکته مهمتر برای ما در این مقاله آن است که شبكه‌های ad-hoc قادر به انتقال اطلاعات با سرعت بالای 11 Mbps نمی‌باشند، بنابراین خرید كارت‌های 54 Mbps برای اینگونه شبكه‌ها، در واقع دور ریختن پول است! اگر شما واقعاً نیاز به سرعت 54 Mbps و یا 108 Mbps برای انتقال اطلاعات دارید، چاره‌ای جز خرید روتر و را‌ه‌اندازی شبکه براساس روتر ندارید.
پس اگر شما دارای یک اتصال اینترنت 1 Mbps یا حتی 2 Mbps باشید، با داشتن كارت‌های 11 Mbps یا 54 Mbps یا 108 Mbps ، سرعت اینترنت شما از 1 Mbps یا 2 Mbps بالاتر نخواهد رفت. 
اگر با وجود توصیه‌های فوق، باز هم تمایل به خرید كارت‌های 54 Mbps دارید، حداقل مطمئن باشید کارتی که می‌خرید با استاندارد 802.11b مطابقت داشته باشد ( یعنی 802.11g باشد و نه 802.11a ) چرا که با آن می‌توانید شبکه بی‌سیم خود را بدون استفاده از روتر بسازید، زیرا شبكه‌های ad-hoc فقط در 11 Mbps کار می‌کنند. نکته مهم بعدی این است که تمام كارت‌های 54 Mbps خریداری شده دارای یک استاندارد ( همه a یا همه g ) باشند، چرا که اگر در آینده قصد ارتقاء شبکه بی‌سیم خود را داشتید و اقدام به خرید یک روتر کردید، همه دستگاهها قادر به انتقال اطلاعات با سرعت 54 Mbps باشند.

انواع كارت شبكه بی‌سیم
دو نوع کارت شبکه بی‌سیم وجود دارد: USB و add on .
معمولاً كارت‌های add-on پایدارتر می‌باشند. كارت‌های add on برای کامپیوترهای رومیزی مطابق با اسلات PCI ( و معمولاً مطابق با استاندارد PCI-Express X1 ) و برای نوت بوك‌ها مطابق با PC Card و یا Express Card تولید می‌شوند. اگر نوت بوکتان دارای کارت شبکه بی‌سیم نمی‌باشد، باید مطمئن شوید که دارای اسلات توسعه ( PC Card یا Express Card ) می‌باشد یا نه؟ و سپس اقدام به خرید کارت مناسب با آن اسلات بکنید.
نصب کارت شبکه طبق دستورالعمل همراه آن به سادگی انجام می‌شود. مراحل آن معمولاً بدین ترتیب می‌باشد: ابتدا کارت را به کامپیوترتان متصل کنید. ( اگر یک کارت PCI را روی یک کامپیوتر رومیزی نصب می‌کنید، ابتدا باید دستگاه را خاموش کنید و درب کیس را باز کنید. ) سپس دستگاه را روشن کنید و درایور آن را نصب کنید.
كارت‌های شبکه بی‌سیم را در کامپیوترهایی که می‌خواهید به شبکه بی‌سیم متصل شوند، نصب کنید. مرحله بعدی پیکربندی کامپیوتر میزبان ( Host ) می‌باشد که آن کامپیوتری است که به اینترنت متصل می‌باشد. اگر شما اتصال اینترنت را با استفاده از یک روتر با پهنای باند بالا ( بدون قابلیت بی‌سیم ) به اشتراک گذاشته اید، هر کامپیوتری که به روتر متصل می‌باشد را می‌توانید به عنوان میزبان، پیکربندی کنید. در این حالت به خاطر داشته باشید که همانگونه که قبلاً اشاره شد، مجبورید که محدوده IP آدرس شبکه اتان را در صورتیکه از محدوده 192.168.0.X استفاده می‌کند، تغییر دهید تا از محدوده آدرس 192.168.1.X استفاده کند، چرا که سرویس اشتراک اینترنت ویندوز هم از محدوده آدرس 192.168.0.X استفاده می‌کند و شما دچار تداخل آدرس IP خواهید شد.

پیکربندی کامپیوتر میزبان
حالا باید کامپیوتر میزبان ( همان کامپیوتری که به اینترنت وصل می‌باشد ) را پیکربندی کرد. اگر اتصال اینترنت را با استفاده از یک روتر به اشتراک بگذارید، هر کامپیوتری که به روتر متصل باشد، می‌تواند به عنوان میزبان پیکربندی شود. همانگونه که اشاره شد، نمی‌توانید این کامپیوتر را خاموش کنید چرا که تمام کامپیوترهای دیگر قادر به دسترسی به اینترنت نخواهند بود.
حالا مراحل زیر را گام به گام دنبال کنید:
1 ـ ابتدا گزینه Network Connections را از کنترل پانل باز کنید. سپس روی گزینه Wireless Network Connection کلیک راست کرده و گزینه Properties را انتخاب کنید. ( به شکل1 دقت نمایید. ) 

شکل 1:  انتخاب wireless connection properties
 

2 ـ در پنجره باز شده به برگه Wireless Networks رفته ( به شکل 2 دقت کنید ) و مطمئن شوید که هیچ شبکه بی‌سیمی از قبل در لیست Preferred Network وجود نداشته باشد، اگر وجود داشت، آن را انتخاب کرده و سپس توسط دکمه Remove آن را حذف کنید.  

شکل 2 : Wireless network configuration

3 ـ سپس مطابق با شکل 3 روی دکمه Advanced کلیک کرده و گزینه Computer to Computer (ad hoc) Network only را انتخاب کنید و دکمه Close را بزنید.
 

شکل3 : Configuring our network as “ad-hoc”

4 ـ حالا از پنجره  Wireless Network Connection Propertiesدکمه Add را انتخاب کنید. ( به شکل 4 دقت کنید. ) با این کار شبکه بی‌سیم را پیکربندی می‌کنیم. شما باید موارد زیر را تعیین کنید:
l نام شبکه ( Network Name SSID ) : این بخش نام شبکه بی‌سیم شما را مشخص می‌کند و کامپیوترها با این نام به دنبال شبکه بی‌سیم می‌گردند.
l اعتبار سنجی شبکه ( Network Authentication ) : آیا اعتبار کامپیوترهای شبکه هنگام برقراری ارتباط بررسی بشود یا نه؟ برای شبكه‌های ad hoc مقدار آن را Open انتخاب کنید.
l رمز گذاری داده‌ها ( Data Encryption ) : نوع سیستم رمز گذاری داده‌ها را WEP انتخاب کنید.
l کادر " The Key is Provided for me automatically" را از حالت انتخاب خارج کنید.
l پیکربندی کلید شبکه ( Network Key ) : کلید شبکه، یک اسم رمز می‌باشد که برای رمز گذاری داده‌های انتقالی در شبکه استفاده می‌شود. این رمز گذاری مانع از دسترسی همسایگان به امواج شبکه بی‌سیم شما شده و از دیدن و درنتیجه حذف کردن فایل‌های شما توسط آنها جلوگیری می‌کند، حتی اگر سرویس اشتراک فایلها در شبکه شما فعال باشد. البته لازم بذکر است که آنها امواج شبکه شما را توسط كارت‌های شبکه بی‌سیم خودشان دریافت می‌کنند، ولی بدلیل نداشتن کلید شبکه، قادر به ورود به شبکه شما نیستند. این کلید هر ترکیبی از حروف و اعداد می‌تواند باشد.
 

شکل 4: تنظیمات شبکه بی‌سیم

بعد از زدن دکمه OK، نام شبکه شما در بخش Preferred Network دیده می‌شود. ( به شکل 5 دقت کنید ) شبکه شما با یک علامت ضربدر قرمز مشخص شده است که کاملاً طبیعی است و جای هیچ نگرانی از بابت آن ضربدر قرمز نیست!
 

شکل 5 : نام شبکه شما در لیست قرار می‌گیرد

حالا باید اتصال اینترنت را در شبکه به اشتراک گذاشت. توجه داشته باشید که این عمل بر روی کارت شبکه‌ای که به کانکشن اینترنت متصل است، انجام می‌شود و نه بر روی کارت شبکه بی‌سیم دستگاه. برای اینکار مجدداً گزینه Network Connections را از کنترل پانل باز کرده و روی کارت شبکه‌ای که به کانکشن اینترنت متصل می‌باشد، کلیک راست کرده و گزینه Properties را انتخاب کنید. در پنجره نمایان شده، برگه Advanced را انتخاب کرده و کادر "Allow Other Network Users to Connect …" را انتخاب کرده و کادر پایینی یعنی "Allow Other Network Users to Control …" را از حالت انتخاب خارج کنید. ( به شکل 6 دقت کنید. )
 

شکل6 : اشتراک اتصال اینترنت
 

ـ دکمه OK را بزنید. حالا تحت نام کارت شبکه‌ای که به اینترنت متصل می‌باشد، عبارت "Shared" را می‌بینید. ( به شکل7 دقت کنید. ) در عین حال هنوز اتصال کارت شبکه بی‌سیم شما به صورت "Not Connected" نمایان می‌باشد که این امر هم کاملاً طبیعی است. تنها در صورتیکه هر کامپیوتر دیگری به شبکه شما بپیوندد، این عبارت به "Connected" تغییر می‌کند.

شکل7 : اشتراک اینترنت انجام شده است

حالا کامپیوتر میزبان بدرستی پیکربندی شده است و باید کامپیوترهای دیگر را برای استفاده از شبکه بی‌سیم پیکربندی کرد.

پیکربندی سایر کامپیوترها
پیکربندی سایر کامپیوترها بسیار ساده می‌باشد و کافی است که مراحل زیر را دنبال کنید:
ـ اگر کامپیوتر میزبان را بدرستی پیکربندی کرده باشید، شبکه بی‌سیم شما در لیست شبكه‌های در دسترس تمام کامپیوترهایی که دارای کارت شبکه بی‌سیم می‌باشند، قرار  می‌گیرد. فقط کافیست که روی آیکون شبکه بی‌سیم واقع در نوار وظیفه کلیک کرده و یا روی آیکون  Wireless Network Connection در پنجره Network Connections در کنترل پانل دابل کلیک کنید تا لیست شبكه‌های بی‌سیم در دسترس را ببینید. همانگونه که در شکل 8 مشخص شده است، امکان دارد که چندین شبکه بی‌سیم را ببینید. ( بقیه شبكه‌ها مربوط به شبكه‌های بی‌سیم اطراف شما می‌باشند و اینجاست که رمز گذاری داده‌ها اهمیت پیدا می‌کند. ) حال باید روی شبکه خودتان ( مثلاً MyHome ) کلیک کنید.

شکل8 : شبكه‌های بی‌سیم در دسترس

ـ بعد از دابل کلیک کردن بر روی نام شبکه مورد نظر، مطابق با شکل 9 ویندوز کلید شبکه مذکور را از شما می‌خواهد. ( همان کلیدی که در مرحله 4 وارد کردید. )

شکل 9 : ورود کلید شبکه

ـ بعد از وارد کردن کلید شبکه ( 2بار )، وضعیت شبکه شما به صورت "Acquiring Network Address" ظاهر می‌شود و سپس به وضعیت "Connected" تغییر حالت می‌دهد.
 

شکل 10: حالا شما به شبکه متصل شده‌اید.
 

ـ بعد از این، از طریق اتصال اینترنت موجود بر روی کامپیوتر میزبان، به اینترنت دسترسی خواهید داشت. اگر تمام کارها را مطابق با مقاله انجام داده‌اید می‌توانید صحت آنها را از طریق باز کردنIE  و سر زدن به سایتwww.ComputerNews.ir بررسی کنید!
ـ حالا روی کامپیوتر میزبان عبارت "Connected" برای ارتباط بی‌سیم ظاهر می‌شود. ( به شکل 11 دقت نمایید. ) همانگونه که اشاره شد، تنها وقتی عبارت "Connected" در کامپیوترهای میزبان ظاهر می‌شود که حداقل یکی از کامیپوترهای دیگر به آن متصل شده باشند.

شکل 11: شبکه بی‌سیم کامپیوتر میزبان به صورت Connected ظاهر می‌شود.
 

ـ برای اطمینان بیشتر، پیشنهاد می‌شود سایر شبكه‌هایی که در بخش "Preferred Networks" نمایان می‌شوند و مربوط به شبکه همسایگان گرامی می‌باشند را در تمام کامپیوترها حذف کنید.
حالا که شما اینترنت را در شبکه بی‌سیم خود به اشتراک گذاشته اید، می‌توانید شبکه را برای اشتراک چاپگرها و فایل‌ها هم پیکربندی کنید. نکته مهم آن است که فایل‌ها یا چاپگرها ( برخلاف اینترنت ) نیازی نیست که بر روی کامپیوتر میزبان قرار داشته باشند و می‌توانند روی هر کامپیوتری که در شبکه قرار دارد، باشند. ( هرچند بهتر است که چاپگرها روی کامپیوتر میزبان باشند، زیرا این کامپیوتر مجبور است که به خاطر تامین اینترنت برای سایرین، همیشه روشن باشد و درنتیجه چاپگر شما هم همیشه فعال خواهد بود. )
سخن پایانی
را‌ه‌اندازی شبکه بی‌سیم به صورت ad hoc یکی از روش‌های پر کاربرد در منازل و دفاتر اداری کوچک می‌باشد که با توجه به سادگی پیاده سازی آن، به راحتی توسط کاربران عادی قابل انجام است. لذا در صورتیکه نیاز به سرعت بالا در انتقال اطلاعات بین کامپیوترها ندارید، شک نکنید که بهترین گزینه همین روش ad hoc می‌باشد.